สหกิจศึกษา vs ฝึกงาน ต่างกันยังไง? ทำไมต้องเลือกสหกิจ? วิธีเตรียมตัวให้พร้อม! 

ทำไมนักศึกษาหลายคนถึงเลือกสหกิจศึกษาเป็นช้อยส์แรกในการก้าวเข้าสู่โลกการทำงาน และที่สำคัญกว่านั้นคือ จะเตรียมตัวอย่างไรให้พร้อมก่อนไปสหกิจ? ถ้าคุณกำลังหาคำตอบอยู่ล่ะก็ บทความนี้มีคำตอบให้คุณทุกคำถาม! เราจะพาคุณไปเจาะลึกทุกแง่มุมของสหกิจศึกษา ตั้งแต่ความหมายที่แท้จริง ความแตกต่างจากการฝึกงานในหลาย ๆ ด้าน ไปจนถึงโอกาสดี ๆ ที่คุณจะได้รับ พร้อมแปะเคล็ดลับการเตรียมตัวที่ทำให้คุณโดดเด่นกว่าใคร เพื่อให้คุณพร้อมก้าวเข้าสู่โลกการทำงานอย่างมั่นใจ

สหกิจศึกษา คืออะไร?

สหกิจศึกษา (Cooperative Education หรือ Co-op) คือ การเรียนรู้ที่ผสมผสานระหว่างการศึกษาในห้องเรียนกับการปฏิบัติงานจริงในองค์กร หรือเรียกง่าย ๆ ว่า การได้ไปฝึกงานในบริษัทนั่นเอง โดยระหว่างที่ทำสหกิจศึกษา โดยนักศึกษาจะได้ประสบการณ์ทำงานจริงในอุตสาหกรรมหรือองค์กรที่เกี่ยวข้องกับสาขาที่เรียนอยู่ ซึ่งช่วยเสริมทักษะและความรู้ที่ได้รับจากการเรียนในห้องเรียนให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

ทำไมต้องเรียนสหกิจศึกษา?

1. การพัฒนาทักษะที่จำเป็นในการทำงาน

แม้ว่าการเรียนในห้องเรียนจะให้ความรู้ในทางทฤษฎี แต่การทำงานจริงในสถานประกอบการจะช่วยให้นักศึกษาได้พัฒนาทักษะที่จำเป็นสำหรับการทำงานในอนาคต ไม่ว่าจะเป็นทักษะทางเทคนิคที่เกี่ยวข้องกับสาขาวิชาที่ศึกษา เช่น การใช้ซอฟต์แวร์เฉพาะทาง การวิเคราะห์ข้อมูล หรือการปฏิบัติงานในห้องปฏิบัติการ รวมถึงทักษะที่จำเป็นต่อการทำงานร่วมกับผู้อื่น เช่น การสื่อสาร การทำงานเป็นทีม และการแก้ไขปัญหา ซึ่งทักษะเหล่านี้จะช่วยให้นักศึกษาปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมการทำงานจริงได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ

2. การปรับตัวสู่โลกการทำงาน

การเข้าสู่สภาพแวดล้อมการทำงานจริงผ่านการฝึกงานสหกิจศึกษา จะช่วยให้นักศึกษาได้เรียนรู้และปรับตัวเข้ากับโลกการทำงานที่ซับซ้อนมากยิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการเรียนรู้ที่จะจัดการกับความคาดหวังที่หลากหลายของนายจ้าง การตัดสินใจภายใต้แรงกดดัน หรือการบริหารจัดการเวลาอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อให้สามารถทำงานควบคู่ไปกับการเรียนได้ นอกจากนี้ นักศึกษาจะได้สัมผัสกับวัฒนธรรมองค์กรที่แตกต่างกัน ซึ่งจะช่วยให้เข้าใจถึงวิธีการทำงานและปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมงานได้ดียิ่งขึ้น

3. เพิ่มโอกาสในการหางานหลังจบการศึกษา

ประสบการณ์จากการทำงานจริงผ่านโครงการสหกิจศึกษาเป็นการสร้างความได้เปรียบที่สำคัญสำหรับนักศึกษาในการเข้าสู่ตลาดแรงงาน เพราะนอกจากจะเป็นการพัฒนาทักษะและความรู้ที่ได้เรียนมาแล้ว ยังช่วยให้นักศึกษาได้สร้างเครือข่ายอาชีพที่แข็งแกร่ง ผ่านการทำงานร่วมกับผู้เชี่ยวชาญในสาขาต่าง ๆ ซึ่งอาจนำไปสู่โอกาสในการทำงานหลังสำเร็จการศึกษา และที่สำคัญคือ การมีประสบการณ์ทำงานจริงจะช่วยให้นักศึกษาโดดเด่นจากผู้สมัครรายอื่น ๆ เนื่องจากแสดงให้เห็นถึงความพร้อมและความสามารถในการทำงานได้จริง ซึ่งเป็นสิ่งที่นายจ้างทุกคนให้ความสำคัญ

4. การพัฒนาความมั่นใจในตัวเอง

การได้ทำงานจริงในองค์กรช่วยให้ทักษะและความรู้ที่ได้รับจากการเรียนกลายเป็นจริงและสามารถนำไปใช้ได้ นักศึกษาจะมีความมั่นใจมากขึ้นเมื่อพบกับสถานการณ์จริงในการทำงาน  รวมถึงการเรียนรู้จากข้อผิดพลาดในที่ทำงาน ซึ่งเป็นบทเรียนสำคัญในการพัฒนาตนเองในอนาคต

5. การมีรายได้ระหว่างการศึกษา

หลายโปรแกรมสหกิจศึกษามักให้ค่าตอบแทนแก่นักศึกษาในระหว่างการฝึกงาน ซึ่งอาจถือเป็นโอกาสที่ทำให้มีรายได้ในระหว่างการเรียน บางที่บริษัทอาจจัดหาที่พักให้กับนักศึกษา ซึ่งอาจจะเป็นหอพักของบริษัทเอง แต่บางที่ก็ไม่มี ฉะนั้น แม้จะได้เงินเดือนก็อย่าลืมคำนวณค่าที่พัก ค่ากินอยู่ให้ดี

6. การทดสอบความชอบในอาชีพ

หากนักศึกษาพบว่าอาชีพในสาขาที่เรียนไม่เหมาะสมกับความชอบและความสามารถ อาจเป็นโอกาสในการเปลี่ยนทิศทางการเรียนรู้หรือตัดสินใจหางานในสาขาอื่นได้ทัน

สหกิจศึกษา กับ ฝึกงาน ต่างกันอย่างไร?

สหกิจศึกษาและฝึกงาน ถือเป็นประสบการณ์การเรียนรู้ที่สำคัญสำหรับนักศึกษาในการนำความรู้ที่ได้จากห้องเรียนไปประยุกต์ใช้ในโลกการทำงานจริง แต่ทั้งสองอย่างนี้มีความแตกต่างในหลาย ๆ ด้าน

1. สหกิจศึกษา (Co-op Education)

• ความหมาย: เป็นโครงการความร่วมมือระหว่างสถาบันการศึกษาและองค์กรภาคเอกชน โดยให้นักศึกษาได้เข้าไปปฏิบัติงานจริงในองค์กรนั้นๆ ควบคู่ไปกับการศึกษา
• ระยะเวลา: มักจะมีระยะเวลานานกว่าการฝึกงานทั่วไป อาจเป็น 1 เทอม หรือ 1 ปีการศึกษา
• ความเชื่อมโยงกับหลักสูตร: งานที่ได้รับมอบหมายมักจะเกี่ยวข้องโดยตรงกับสาขาวิชาที่ศึกษา ทำให้นักศึกษาได้นำความรู้ที่เรียนมาประยุกต์ใช้ได้จริง
• ได้รับหน่วยกิต: การผ่านการปฏิบัติงานสหกิจศึกษาจะได้รับหน่วยกิต ซึ่งนับเป็นส่วนหนึ่งของหลักสูตรการศึกษา
• มีโครงสร้าง: มีการวางแผนการทำงานที่ชัดเจน มีอาจารย์ที่ปรึกษาคอยดูแล และมีการประเมินผลการปฏิบัติงาน
• เป้าหมาย: เพื่อให้นักศึกษาได้เรียนรู้ทักษะในการทำงานจริง พัฒนาทักษะด้านวิชาชีพ และเตรียมความพร้อมสำหรับการเข้าสู่ตลาดแรงงาน

2. ฝึกงาน (Internship)

• ความหมาย: การฝึกงานเปิดโอกาสให้นักศึกษาได้ค้นหาประสบการณ์ใหม่ ๆ ตามความสนใจของตนเอง ในหลากหลายสาขาอาชีพ โดยไม่จำเป็นต้องตรงกับสาขาที่เรียน บริษัทต่าง ๆ จะพิจารณาจากความสนใจและศักยภาพของนักศึกษาเป็นหลัก
• ระยะเวลา: มักจะมีระยะเวลาสั้นกว่าสหกิจศึกษา อาจเป็น 1-3 เดือน
• ความเชื่อมโยงกับหลักสูตร: งานที่ได้รับมอบหมายอาจเกี่ยวข้องหรือไม่เกี่ยวข้องกับสาขาวิชาที่ศึกษา ขึ้นอยู่กับโอกาสที่ได้รับ
• อาจไม่ได้รับหน่วยกิต: บางครั้งการฝึกงานอาจไม่ได้รับหน่วยกิตทางวิชาการ
• ความยืดหยุ่น: มีความยืดหยุ่นในการเลือกสถานที่ฝึกงานมากกว่าสหกิจศึกษา
• เป้าหมาย: เพื่อให้นักศึกษาได้สัมผัสบรรยากาศการทำงานจริง เรียนรู้วิธีการทำงาน และพัฒนาทักษะบางประเภท

สุดท้ายแล้วทั้งสหกิจศึกษาและฝึกงานก็ล้วนเป็นโอกาสให้นักศึกษาได้เรียนรู้ประสบการณ์จริงนอกห้องเรียน แต่ทั้งสองอย่างมีความแตกต่างกัน สหกิจศึกษาเป็นเหมือนการเรียนรู้แบบบูรณาการที่ผสมผสานทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ โดยมักมีโครงสร้างที่ชัดเจน เช่น มีพี่เลี้ยงคอยดูแล และเกี่ยวข้องโดยตรงกับสาขาวิชาที่เรียน ทำให้ได้นำความรู้ไปใช้จริง ส่วนฝึกงานมีความยืดหยุ่นมากกว่า อาจจะได้ทำงานที่หลากหลาย ไม่จำเป็นต้องตรงกับสาขาที่เรียน และระยะเวลาก็สั้นกว่า สรุปง่าย ๆ คือ สหกิจศึกษาเน้นการพัฒนาทักษะเฉพาะทางตามสายงานที่เรียน ส่วนฝึกงานเน้นการเรียนรู้ประสบการณ์ทำงานจริงในวงกว้างนั่นเอง

สหกิจศึกษามีระยะเวลาเท่าไหร่?

ระยะเวลาในการทำสหกิจศึกษามักจะอยู่ที่ 4 เดือน หรือเทียบเท่ากับ 1-2 ภาคการศึกษา ขึ้นอยู่กับข้อกำหนดของสถาบันการศึกษาและโปรแกรมของสหกิจศึกษาในแต่ละมหาวิทยาลัย การได้ปฏิบัติงานสหกิจศึกษาในระยะเวลาที่เหมาะสมจะช่วยให้นักศึกษาได้รับประสบการณ์และทักษะที่จำเป็นในการทำงานจริง

วิธีหาที่ไปสหกิจศึกษา ควรเตรียมตัวอย่างไร?

1. ทำเข้าใจโครงการสหกิจศึกษาของมหาวิทยาลัย

ควรศึกษาและตรวจสอบเงื่อนไขการเข้าร่วมโปรแกรมสหกิจศึกษาที่มหาวิทยาลัยเสนอ พร้อมเช็กข้อกำหนดเกี่ยวกับสาขาวิชาที่เข้าร่วมสหกิจศึกษาและเวลาที่เหมาะสมในการทำสหกิจศึกษา เช่น ระยะเวลา หรือการทำวิจัยหลังจบสหกิจศึกษา

2. สอบถามประสบการณ์สหกิจศึกษาจากรุ่นพี่

หลายคนอาจกังวลเรื่องการเลือกสถานที่ฝึกงานและการเข้าสังคมใหม่ ๆ ลองปรึกษารุ่นพี่ที่เคยผ่านการฝึกงานต่าง ๆ พวกเขาจะมีคำแนะนำดี ๆ ตั้งแต่การเลือกที่ฝึกสหกิจ การยื่นจบ ไปจนถึงวิธีการเข้าสังคม โดยไม่ต้องกังวลว่าจะไม่มีเพื่อน เพราะที่สถานที่ฝึกงานจะมีเพื่อนร่วมรุ่นอื่น ๆ ให้ได้รู้จักและทำกิจกรรมร่วมกันอีกเยอะ การได้ลองทำอะไรใหม่ ๆ คนเดียวบ้าง จะช่วยให้คุณได้เรียนรู้ที่จะพึ่งพาตัวเองและสร้างความสัมพันธ์ใหม่ ๆ ได้ดีขึ้นกว่าเดิม

3. หาข้อมูลเกี่ยวกับองค์กร/บริษัทที่ตนเองสนใจ

ดูการรับสมัครสหกิจศึกษาขององค์กร หรือทักไปถามองค์กรที่สนใจเลยว่ารับนักศึกษาสหกิจหรือไม่? หากรู้แล้วว่าต้องไปสหกิจศึกษาในสาขาไหน (เช่น โลจิสติกส์, วิศวกรรม, การเงิน ฯลฯ) ควรเริ่มต้นด้วยการหาข้อมูลเกี่ยวกับบริษัทที่ทำงานในสาขานั้น ๆ ผ่านเว็บไซต์บริษัท หรือผ่านแพลตฟอร์มต่าง ๆ เช่น LinkedIn และ Jobsdb เป็นต้น ซึ่งบางที่อาจจะมีเงื่อนไขการสมัคร เช่น การทำ Test เบื้องต้น 

4. เตรียมเอกสารให้พร้อม

• รูปถ่าย (Picture): ควรเป็นรูปถ่ายที่มีลักษณะเป็นทางการและดูเป็นมืออาชีพ (1 นิ้ว หรือ 1.5 นิ้ว
•  ใบรับรองผลการเรียน (Transcript): ติดต่อฝ่ายทะเบียนของมหาวิทยาลัยเพื่อขอทรานสคริปต์อย่างเป็นทางการ ซึ่งจะเป็นเอกสารที่แสดงคะแนนและรายละเอียดของวิชาที่คุณได้เรียน
• เรซูเม่ (Resume): จัดทำเรซูเม่ที่สรุปประสบการณ์การทำงานที่เกี่ยวข้อง ทักษะที่มี และการศึกษา (ควรเน้นประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องกับสาขาวิชาและทักษะที่อาจใช้ในงานสหกิจศึกษา)
• เอกสารแนะนำจากอาจารย์หรือที่ปรึกษา: บางองค์กรอาจต้องการเอกสารการรับรองจากอาจารย์หรือที่ปรึกษาเพื่อแสดงถึงความสามารถและคุณสมบัติของคุณในการทำงานในสหกิจศึกษา
• ผลงานที่เกี่ยวข้อง (Portfolio): หากคุณเรียนในสาขาที่ต้องใช้ผลงาน เช่น สาขาการออกแบบ, วิศวกรรม, สถาปัตยกรรม ฯลฯ ควรเตรียม Portfolio ที่แสดงผลงานเด่นที่เคยทำ

5. ฝึกฝนทักษะการสัมภาษณ์งาน

ก่อนการสัมภาษณ์สหกิจศึกษา ควรฝึกฝนการตอบคำถามที่มักจะเจอ เช่น “ทำไมถึงเลือกทำสหกิจศึกษา?”, “มีประสบการณ์หรือทักษะอะไรที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการทำงานนี้?”, “คุณสามารถทำงานเป็นทีมได้หรือไม่?” ฯลฯ เพราะบางองค์กรอาจมีการนัดขอสัมภาษณ์เพื่อดูทัศนคติของผู้สมัครว่าเหมาะสมกับตำแหน่งและวัฒนธรรมองค์กรหรือไม่ นอกจากนี้ การเตรียมคำถามที่จะถามผู้สัมภาษณ์ไปล่วงหน้า ก็เป็นการแสดงให้เห็นถึงความสนใจและความกระตือรือร้นในตำแหน่งที่สมัครอีกด้วย

6. ติดตามสถานะและเตรียมแผนสำรอง

หลังจากสมัครสหกิจศึกษาแล้ว ควรติดตามผลการสมัครกับบริษัทหรือองค์กรที่คุณสมัครไว้ เพื่อตรวจสอบสถานะการสมัคร และเตรียมตัวให้พร้อมหากได้รับการติดต่อ หากไม่สามารถหาที่ฝึกสหกิจในบริษัทแรกได้ ควรมีแผนสำรอง เช่น การสมัครหลาย ๆ บริษัทในช่วงเวลาเดียวกันเพื่อเพิ่มโอกาสในการได้ที่ฝึกงาน

รุ่นพี่จากมหาวิทยาลัยเซาธ์อีสท์บางกอก ไปสหกิจศึกษาที่ไหนบ้าง?

ใครว่าการฝึกงานสหกิจฯ จะต้องน่าเบื่อ? มาดูแคปชั่นสุดปังจากรุ่นพี่รหัส 66 (เทียบโอน) จากคณะโลจิสติกส์และเทคโนโลยีการบิน มหาวิทยาลัยเซาธ์อีสท์บางกอก กันดีกว่าว่าพี่ ๆ เขาไปฝึกสหกิจที่ไหนกันบ้าง? พร้อมแชร์ทัศนคติที่จะช่วยให้น้อง ๆ ก้าวผ่านทุกอุปสรรคและเก็บเกี่ยวประสบการณ์สุดล้ำค่ากลับไป!

• บริษัท เอสซี กรุ๊ป จำกัด (SC Group) เป็นบริษัทที่มีความเชี่ยวชาญในด้านโลจิสติกส์และการขนส่ง ที่มุ่งเน้นการให้บริการที่มีคุณภาพสูงในธุรกิจการขนส่งและการบริหารจัดการต่างๆ เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้าอย่างเต็มที่
• บริษัท เลม่อน คาร์โก้ แมเนจเมนท์ จำกัด (Lemon Cargo Management) มุ่งเน้นให้บริการด้านการขนส่งและการจัดการคลังสินค้า โดยมีระบบการบริหารที่มีประสิทธิภาพ เพื่อให้บริการที่รวดเร็วและปลอดภัย
• มหาวิทยาลัยเซาธ์อีสท์บางกอก (Southeast Bangkok University) เป็นสถาบันการศึกษาที่มุ่งเน้นการพัฒนาความรู้ในหลากหลายสาขา โดยมีการอบรมที่ครอบคลุมทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ และเป็นสถานศึกษาที่เชี่ยวชาญในด้านการเรียนการสอนและการวิจัย
• บริษัท วีเอ็นเอส ทรานสปอร์ต จำกัด (VNS Transport) ให้บริการด้านการขนส่งทั้งในและต่างประเทศ โดยมีทีมงานที่มีประสบการณ์สูงและใช้เทคโนโลยีทันสมัยในการบริหารจัดการกระบวนการขนส่ง
• บริษัท ช่ายเหนี่ยว สมาร์ท โลจิสติกส์ เน็ตเวิร์ก (ไทยแลนด์) จำกัด (Shai Niew Smart Logistics Network) มุ่งเน้นการให้บริการด้านโลจิสติกส์ที่มีประสิทธิภาพ โดยการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยในการจัดการและเชื่อมต่อเครือข่ายต่างๆ เพื่อให้การขนส่งสะดวกและรวดเร็ว
• การท่าเรือแห่งประเทศไทย (Port Authority of Thailand) เป็นองค์กรรัฐที่ดูแลและบริหารจัดการท่าเรือในประเทศไทย โดยมุ่งเน้นการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งทางน้ำให้ทันสมัยและรองรับการขยายตัวทางเศรษฐกิจ
• บริษัท ไทยอินเตอร์เนชั่นแนลไดเมคกิ้ง จำกัด (Thai International Dyemaking) เป็นผู้ผลิตและจัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์ในอุตสาหกรรมการพิมพ์และการทำเครื่องหมายที่ใช้ในหลายอุตสาหกรรม ทั้งในประเทศและต่างประเทศ
• บริษัท สุขสวัสดิ์ เทอมินอล จำกัด (Suksawat Terminal) ให้บริการคลังสินค้าและการขนส่งภายในประเทศ โดยมุ่งเน้นการให้บริการที่มีคุณภาพสูงและมีความปลอดภัย เพื่อการขนส่งสินค้าที่รวดเร็วและเชื่อถือได้
• บริษัท อินทิกริตี้ โลจิสติกส์ (ประเทศไทย) จำกัด (Integrity Logistics Thailand) ให้บริการด้านการขนส่งและโลจิสติกส์ครบวงจร โดยมุ่งเน้นการให้บริการที่โปร่งใสและมีความน่าเชื่อถือ เพื่อความพึงพอใจสูงสุดของลูกค้า
• บริษัท ซีเอซี แปซิฟิก จำกัด (CAC Pacific) เป็นบริษัทที่มุ่งเน้นการให้บริการในด้านการจัดการโลจิสติกส์และการขนส่งในระดับสากล โดยมุ่งให้บริการที่มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพสูงในการดำเนินการขนส่งสินค้า

นอกจากนี้ บริษัทเหล่านี้ยังมีวัฒนธรรมองค์กรที่น่าสนใจ มีพี่เลี้ยงที่พร้อมให้คำแนะนำและสนับสนุน และมีโอกาสในการเรียนรู้และพัฒนาตัวเองอีกมากมาย เรียกได้ว่าเป็นการฝึกสหกิจที่จะช่วยให้น้อง ๆ ได้เตรียมความพร้อมสำหรับการทำงานในอนาคตได้อย่างเต็มที่ อย่ารอช้า! รีบสมัครเรียนที่ SBU แล้วหาบริษัทในฝันรอกันได้เลย!

เตรียมทักษะให้พร้อม หาเครือข่ายคุณภาพ เริ่มต้นที่ SBU

มหาวิทยาลัยเซาธ์อีสท์บางกอกได้ร่วมมือกับองค์กรผู้ประกอบทั้งภาครัฐและเอกชน สนับสนุนให้นักศึกษาได้ดูงานในสถานประกอบการ เพื่อเตรียมความพร้อมสหกิจศึกษาอย่างเต็มที่ นอกจากนี้ มหาวิทยาลัยยังส่งเสริมให้นักศึกษาเข้าร่วมการแข่งขันสหกิจศึกษาดีเด่น เพื่อพัฒนาทักษะและผลักดันนักศึกษาของเราสู่เสต็ปที่ท้าท้ายยิ่งขึ้น ทำให้นักศึกษากล้าและพร้อมในการก้าวสู่โลกของการทำงาน เห็นกันแล้วว่าการฝึกสหกิจศึกษา คือก้าวสำคัญในการเตรียมความพร้อมเข้าสู่โลกการทำงานจริง อีกทั้งยังได้สร้างเครือข่ายที่ดีกับผู้คนในวงการ ซึ่งอาจนำไปสู่โอกาสในการทำงานในอาชีพที่น่าสนใจในอนาคตอีกด้วย