กลุ่มงานวิชาการ

ขั้นตอนการพัฒนาหลักสูตรหรือปรับปรุงหลักสูตร

กรอบและแนวทางการจัดทำหลักสูตรของ สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษากระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2558 ได้กำหนดให้มีการปรับปรุงหลักสูตรทุก 5 ปี โดยขั้นตอนการพัฒนาหลักสูตรใหม่ และการปรับปรุงหลักสูตร มีขั้นตอนและรายละเอียดดังนี้

แผนการพัฒนาหรือปรับปรุงหลักสูตร

การพัฒนาหรือปรับปรุงหลักสูตรต้องเป็นไปตามแผนการพัฒนาหรือปรับปรุงหลักสูตรซึ่งบรรจุในแผนพัฒนาวิทยาลัย หากหลักสูตรใดที่ต้องการพัฒนาขึ้นมาใหม่แต่ยังไม่มีการบรรจุไว้ในแผนของวิทยาลัย คณะต้องนำเสนอต่อวิทยาลัย เพื่อบรรจุไว้ในแผนของวิทยาลัย

แต่งตั้งคณะกรรมการพัฒนาหรือปรับปรุงหลักสูตร

คณะต้องเสนอวิทยาลัยในการแต่งตั้งคณะกรรมการขึ้นมา 1 ชุด เรียกว่าคณะกรรมการพัฒนา/ปรับปรุงหลักสูตรตามมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา ซึ่งประกอบด้วยอาจารย์ผู้รับผิดชอบหลักสูตรอย่างน้อย2 คน ผู้ทรงคุณวุฒิหรือผู้เชี่ยวชาญในสาขาวิชานั้นๆ และเป็นบุคคลภายนอกอย่างน้อย 2 คน ผู้ใช้บัณฑิต 1 คน หากหลักสูตรใดมีองค์กรวิชาชีพให้มีผู้แทนจากองค์กรวิชาชีพรวมเป็นกรรมการอย่างน้อย 1 คนเพื่อดำเนินการพัฒนาหลักสูตร รูปแบบของการทำคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการพัฒนา/ปรับปรุง หลักสูตร แสดงในตัวอย่างคำสั่งคำแต่งตั้งเอกสารหมายเลข 1 – 3

การเขียนโครงการพัฒนาหรือปรับปรุงหลักสูตร

คณะกรรมการพัฒนา ปรับปรุงหลักสูตร ต้องจัดทำโครงการเพื่อขออนุมัติงบประมาณในการจัดทำหลักสูตรจากวิทยาลัย รายละเอียดในการจัดทำโครงการ เป็นไปตามแบบฟอร์มเสนอโครงการของวิทยาลัย หลักเกณฑ์การเบิกจ่ายการพัฒนาหรือปรับปรุงหลักสูตรตามการเบิกจ่ายงบประมาณของวิทยาลัย

การสำรวจคุณลักษณะบัณฑิตที่พึงประสงค์ และความต้องการเข้าศึกษาในหลักสูตร

การพัฒนาหรือปรับปรุงหลักสูตรคณะกรรมการพัฒนา/ปรับปรุงหลักสูตร จำเป็นต้องศึกษาคุณลักษณะของบัณฑิตที่พึงประสงค์ของหลักสูตร โดยการทำวิจัยเชิงสำรวจ หรือสอบถามความพึงพอใจของผู้ใช้บัณฑิต โดยมีหัวข้อในการศึกษาสอดคล้องกับมาตรฐานผลการเรียนรู้ 5 ด้าน ดังนี้

1. ด้านคุณธรรม จริยธรรม
2. ด้านความรู้
3. ด้านทักษะทางปัญญา
4. ด้านทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ
5. ด้านทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสาร และเทคโนโลยีสารสนเทศ

นอกจากนี้ควรศึกษาถึงความต้องการเข้าศึกษาต่อในหลักสูตรของผู้มีคุณสมบัติเข้าศึกษาที่หลักสูตรกำหนด ซึ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับหลักสูตรที่พัฒนาขึ้นใหม่การพิจารณาขนาดของกลุ่มตัวอย่าง หรือตอบแบบสอบถามในการทำวิจัย ควรพิจารณาทรัพยากรด้านต่างๆ เช่น งบประมาณ เวลา และควรมีระดับความเชื่อมั่นที่เชื่อถือได้

 การทำแผนบริหารความเสี่ยง

คณะกรรมการพัฒนา/ปรับปรุงหลักสูตร จัดทำแผนบริหารความเสี่ยงเพื่อจะศึกษาผลกระทบที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เพื่อเตรียมการวางแผนป้องกันความสูญเสียที่จะเกิดขึ้น เช่น จำนวนนักศึกษาไม่เป็นไปตามแผนการรับเข้าศึกษาในแต่ละปีการศึกษา ไม่เป็นที่ต้องการตลาดของแรงงานเป็นต้น

การวิพากษ์หลักสูตร

คณะกรรมการพัฒนา/ปรับปรุงหลักสูตร จัดให้มีการวิพากษ์หลักสูตรอย่างน้อย 2 ครั้งสำหรับหลักสูตรพัฒนาขึ้นใหม่ หรือ อย่างน้อย 1 ครั้ง สำหรับหลักสูตรปรับปรุง โดยควรมีผู้เข้าร่วมวิพากษ์ดังนี้

1. คณะกรรมการพัฒนา/ปรับปรุงหลักสูตร
2. ผู้เชี่ยวชาญหรือผู้ทรงคุณวุฒิทั้งภายในและภายนอกวิทยาลัย
3. ผู้ใช้บัณฑิต
4. นักศึกษาปัจจุบัน และ/หรือศิษย์เก่าของหลักสูตร

คณะกรรมการพัฒนา/ปรับปรุงหลักสูตร ต้องจัดทำรายงานการวิพากษ์หลักสูตร เพื่อใช้ประกอบในการจัดทำ มคอ.2 และใช้ข้อมูลจากการวิพากษ์ไปพิจารณาปรับปรุงหลักสูตรใหม่สมบูรณ์ต่อไป

การนำเสนอหลักสูตรต่อสภาวิชาการและสภาวิทยาลัย

การนำเสนอหลักสูตรเพื่อให้สภาวิชาการและสภาวิทยาลัยอนุมัติ จะดำเนินการได้หลังจากคณะกรรมการพัฒนา/ปรับปรุงหลักสูตร แก้ไข มคอ.2 ตามข้อเสนอแนะของคณะอนุกรรมการกลั่นกรองหลักสูตรเรียบร้อยแล้ว โดยผ่านการตรวจสอบของสำนักวิชาการ

การนำเสนอหลักสูตรต่อสภาวิชาการ และสภาวิทยาลัยใช้เวลาในการนำเสนอประมาณ 5-10 นาที คณะกรรมการพัฒนา/ปรับปรุงหลักสูตร ต้องจัดทำไฟล์นำเสนอ และส่งให้ผู้จัดการประชุมสภา (สภาวิชาการติดต่อสำนักวิชาการ สภาวิทยาลัยติดต่อสำนักงานสภาวิทยาลัย) ก่อนประชุม อย่างน้อย 2 สัปดาห์ มีรายละเอียดในการนำเสนอดังนี้

1. ชื่อหลักสูตร ชื่อปริญญาและสาขาวิชา
2. รายนามผู้ทรงคุณวุฒิที่ร่วมวิพากษ์หลักสูตร
3. ปรัชญา และวัตถุประสงค์ของหลักสูตร
4. วิเคราะห์ความสอดคล้องระหว่างวัตถุประสงค์ของหลักสูตรและมาตรฐานผลการเรียนรู้ 5 ด้าน
5. โครงสร้างหลักสูตร
6. รายงานผลการวิจัย/ผลการสำรวจความต้องการของผู้ใช้บัณฑิตที่มีต่อสาขาวิชา
7. กรณีที่เป็นหลักสูตรปรับปรุงให้นำเสนอข้อเปรียบเทียบระหว่างหลักสูตรเดิม และหลักสูตรปรับปรุง